Józef Czapski (1896 Prag - 1993 Maisons-Laffitte), Der badende Mann

tusz, akwarela, 16 x 10 cm w świetle passe-partout



Pisarz, krytyk, żołnierz, współzałożyciel paryskiej "Kultury", malarz - jeden ze współzałożycieli Komitetu Paryskiego, ugrupowania, którego twórczość przez pół wieku oddziaływała na sztukę polskich malarzy. Po maturze w 1915 roku rozpoczął studia prawnicze. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do wojska, jednak, z racji poglądów pacyfistycznych przerwał służbę wojskową i zapisał się do Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie. Wrócił do wojska z misją poszukiwania zaginionych w Rosji towarzyszy broni - "krechowiaków"- których bolszewicy rozstrzelali na granicy rosyjsko-fińskiej. Uczestniczył w wojnie polsko-radzieckiej w latach 1919–1920, służąc w pociągu pancernym "Śmiały" w I Pułku Ułanów Krechowieckich. W latach 1923-1924 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1924 wraz z grupą uczniów Józefa Pankiewicza, tworzących tzw. Komitet Paryski, wyjechał na dalsze studia do Paryża, gdzie przebywał do roku 1931. Po powrocie do kraju intensywnie malował, brał udział w wystawach i pisał na temat sztuki. W 1939 roku Józef Czapski został powołany do wojska, dostał się do niewoli sowieckiej i był więziony wraz z innymi żołnierzami i oficerami polskimi przez Armię Czerwoną. Uwolniony z niewoli wstąpił do armii Andersa i w latach 1941-1942 prowadził poszukiwania oficerów i żołnierzy uwięzionych i zaginionych w ZSRR. Po 1944 stale mieszkał w Maisons-Laffitte pod Paryżem. Był jednym z założycieli miesięcznika „Kultura”. Jako pisarz opublikował, m.in. Wspomnienia starobielskie, Na nieludzkiej ziemi oraz liczne eseje o sztuce. Malował pejzaże, martwe natury, wnętrza, rzadziej także portrety. W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych obrazy i rysunki artysty były kilkakrotnie prezentowane na wystawach w Krakowie, Warszawie, Poznaniu.